Ja-tjes vangen
De aanmoedigende kracht van reflecties
Hoe
Gevoelsreflecties geven is een krachtige, maar ook lastige gespreksvaardigheid, waar deelnemers vaak mee worstelen Met deze oefening laat je ze zelf ontdekken hoe het moet. Hoe? Door ja-tjes te vangen! Daarmee gaan ze als vanzelf gevoelsreflecties geven. (zie ook Samenvatten op 2 niveaus).
Neem om te beginnen de deelnemers mee in een verbeelde situatie waar ze zich iets bij kunnen voorstellen, zoals bv op de volgende manier.
Instructie deelnemers: “Stel je voor, je werkt als jongerenwerker in een jeugdinrichting. Op een avond stap je de keuken binnen en daar staat Sydney in rap tempo saucijzenbroodjes naar binnen te proppen. Aangezien die voor alle bewoners zijn, vraag je hem om daarmee te stoppen. En wat schetst je verbazing: hij doet dat. Maar hij begint vervolgens wel een heel verhaal tegen jou.
Ik ben zo dadelijk Sydney. De scene begint nadat ik de broodjes heb neergelegd en mijn verhaal begin af te steken. Luister daar naar en iedere keer als ik stop gaan jullie ja-tjes vangen. "Ja-tjes vangen"? Ja, ja-tjes vangen: zeg iets tegen mij waarop ik alleen met ‘ja’ kan antwoorden. Bijvoorbeeld, stel dat ik op boze toon zeg: “Moet ik de afwas doen!?” kun je zeggen: je baalt. "Ja”! Of je kunt zeggen: je bent boos dat jij weer de afwas moet doen. “Ja”! Dan heb je al 2 ja-tjes te pakken; dat gaat lekker. Maar wat nou als als je een keer een nee-tje vangt? Dus als jij iets zegt waar Syney "Nee" op antwoordt? Dat is helemaal niet erg, want "Nee" is ook een antwoord; blijkbaar zat je er even naast. Pak dan direct een herkansing en probeer alsnog een ja-tje te vangen. Let wel: soms is een "Nee" een ja-tje! Als jij bijvoorbeeld zegt: "Dat vind je niet eerlijk", kan het zijn dat Sydney "Nee inderdaad!" zegt; dat is dan natuurlijk ook een ja-tje.
Kortom, jullie gaan proberen zoveel mogelijk ja-tjes te vangen. We doen het om de beurt: als jij aan de beurt bent, komt Sydney voor je staan en vertelt je iets. Probeer dan op dat stukje van zijn verhaal een ja-tje te vangen”.
Het verhaal van Sydney:
Wat Sydney niet zegt, maar wat eronder zit: een mengeling van boosheid, frustratie, machteloosheid en wanhoop.
Wat Sydney wel zegt, de volgende brokken informatie, doe het in je eigen woorden:
- (verontwaardigd) dit slaat toch nergens op, vorige week heeft Freddy de hele boel hier verbouwd en die mocht gewoon op weekendverlof, en nou maak ik van de week 1 keer ruzie en nou moet ik het hele weekend binnen blijven! En toen Cindy van de week bijna alle kroketten opat, heeft ze ook geen straf gehad!
- (bedroefd) ik trek het niet meer, wat een klote week, alles zit tegen, iedereen moet mij hebben
- (verbijsterd) eerst kreeg ik al een belverbod, om niks, ja omdat ik effe te lang heb gegamed, lekker belangrijk, en nou mag ik ook nog het weekend niet naar huis
- (verongelijkt) ... terwijl ik die ruzie met Jamilla echt niet begonnen ben; zij begon, zij zoekt mij. En zij mag wel naar huis!
- (verslagen) nou zie ik de baby van mijn zus niet, die is net bevallen, daar had ik echt zin in
- (radeloos) kun je niet wat voor me doen, ik moet dit weekend echt mijn vrienden zien, die hebben voor mij wat dingen geregeld en dat moet nu.
Sydney steekt dus steeds een deel van het verhaal af, steeds met een andere emotie. Laat op ieder deel van het verhaal iemand een ja-tje vangen. Wees gul en zorg dat er veel ja-tjes gevangen worden! Als iemand een open vraag stelt (bijvoorbeeld Wat hebben die vrienden voor je geregeld?) stop je en zegt: ‘daar kan ik geen ja op zeggen. Probeer een ja-tje te vangen’.
Zorg dat iedereen 1 of 2 keer aan de beurt komt en rond dan af.
Nabespreken:
- Vraag de deelnemers wat het effect is van ja-tjes vangen; wat zie je bij Sydney gebeuren?
- Wat doe je eigenlijk als je ja-tjes vangt?
- Leg het verband met gevoelsreflecties geven en samenvatten
Bron: Paul Devilee
Tags bij deze werkvorm:
